Nhạc Lý Là Gì Mà Ai Cũng Phải Học?

Bạn mới bắt đầu học nhạc và nghe ai cũng nói “phải học nhạc lý trước đã”? Nhưng mà... nhạc lý là cái gì, có ăn được không? Và tại sao học nhạc lại cần mấy cái lý thuyết khô khan đó?

Đừng lo! Bài này sẽ giúp bạn hiểu nhạc lý là gì, tại sao nó cực kỳ quan trọng, và những điều cơ bản nhất bạn nên biết, với phong cách nhẹ nhàng như đang uống trà chiều.

---

1. Nốt nhạc – Những “chữ cái” trong ngôn ngữ âm nhạc

Giống như chữ cái trong tiếng Việt, âm nhạc cũng có bảng chữ cái riêng gồm 7 nốt:

Do – Re – Mi – Fa – Sol – La – Si

(Và nếu bạn học kiểu Tây thì là C – D – E – F – G – A – B).

Chúng cứ lặp đi lặp lại theo từng tầng âm khác nhau gọi là quãng tám (octave).

Nắm rõ mấy “chữ cái âm nhạc” này là bước đầu để đọc bản nhạc, đánh nhạc, hay hát cho đúng tông.

---

2. Cao độ và Trường độ – Ai cao ai dài ai ngắn

Cao độ: là cao – thấp của nốt. Ví dụ: Do trầm thì “ồ ồ”, Do cao thì “á á” – kiểu vậy đó!

Trường độ: là độ dài của âm thanh. Có nốt thì kêu lâu, có nốt thì kêu chớp nhoáng – giống như bạn hát "laaaaa" hay “la!”

Biết hai thứ này là bạn biết cách phân biệt “ai hát cao hơn ai” và “ai kéo dài nốt lâu hơn ai” rồi!

---

3. Khuông nhạc và Khóa nhạc – Nhà và cửa trong âm nhạc

Khuông nhạc: là 5 dòng kẻ để đặt nốt nhạc lên. Giống như vở kẻ ngang ấy.

Khóa nhạc (Sol, Fa): là ký hiệu đứng đầu mỗi dòng, giúp bạn biết nốt nào nằm ở đâu.

Không có khuông và khóa thì các nốt sẽ lạc trôi như “người không nhà”.

---

4. Nhịp và Phách – Đồng hồ bấm giờ của âm nhạc

Bạn nghe nhạc mà thấy muốn nhún nhảy theo kiểu “1, 2, 3, 4”? Đó chính là nhịp và phách đang hoạt động đấy!

Nhịp: quy định 1 ô nhịp có bao nhiêu phách (ví dụ: nhịp 4/4 là 4 phách mỗi ô).

Phách: là cách chia thời gian đều đặn trong một ô nhịp. Nhịp vững thì chơi nhạc mới chắc tay.

---

5. Gam và Hợp âm – Màu sắc và khung cảnh âm nhạc

Gam (Scale): là nhóm các nốt đi với nhau nghe “hợp tai”. Ví dụ gam Đô trưởng nghe vui, gam La thứ nghe buồn buồn.

Hợp âm (Chord): là nhiều nốt chơi cùng lúc – giống như hội bạn thân rủ nhau đi chơi vậy!

Khi bạn chơi đàn hoặc hát có hợp âm, bài hát sẽ “có hồn” hơn nhiều!

---

6. Dấu hóa và Dấu thăng/giáng – Gia vị thêm vào âm nhạc

Dấu hóa nằm ở đầu bản nhạc, cho biết bản này “nêm” thêm mấy nốt thăng (#) hoặc giáng (b).

Dấu thăng: làm nốt cao lên nửa cung.

Dấu giáng: làm nốt thấp xuống nửa cung.

Không có mấy dấu này thì âm nhạc sẽ nhạt như canh không muối!

---

7. Một vài ký hiệu khác – Biểu cảm của bài nhạc

Dấu lặng: nghỉ tí cho đỡ mệt.

Dấu chấm dôi: kéo dài nốt thêm tí nữa.

Staccato: chơi nốt ngắn, dứt khoát như gõ “cộc cộc”.

Legato: chơi mượt mà, liền mạch như nước chảy.

Nhờ những ký hiệu này mà bản nhạc mới có cảm xúc, không bị "phẳng lì".

---

 Nhạc lý không hề nhàm chán!

Nghe thì có vẻ hơi học thuật, nhưng thật ra nhạc lý chính là “bí kíp võ công” giúp bạn hiểu, cảm và chơi nhạc giỏi hơn.

Chỉ cần bạn học từ từ, không cần ép buộc, thì nhạc lý sẽ tự nhiên “thấm” vào người lúc nào không hay!

---